Παναγιώτης Αράπης: "Οι ιστορίες είναι αυθύπαρκτες οντότητες" Γνωρίστε τον μέσα από το μυθιστόρημά του, Παν από τις εκδόσεις Υδροπλάνο!

• Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για εσάς;

Γεννήθηκα το 1983, σπούδασα στο Ε.Μ.Π. και εργάζομαι ως καθηγητής Φυσικής-Χημείας στην Αθήνα. Ασχολούμαι με την υποκριτική από τα νεανικά μου χρόνια, έχοντας λάβει μέρος σε θεατρικές παραστάσεις και εργαζόμενος ως ηθοποιός σε παιδικό θέατρο. Έχω καταπιαστεί με συγγραφή παραμυθιών, θεατρικών έργων, διηγημάτων, στίχων. Το μύθο-ιστόρημά «ΠΑΝ» γράφτηκε το 2019 και διακρίθηκε στον 38^ο διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών. Είναι το πρώτο βιβλίο μου που εκδίδεται και ξεκινάει το ταξίδι του, με τα φτερά των εκδόσεων Υδροπλάνο.

1. Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε;

Σπίτι είχαμε πολλά βιβλία να διαβάζουμε, αλλά και γραφομηχανή που χρησιμοποιούσα από μικρός, άκουγα πολλές συζητήσεις και συμμετείχα σε αυτές. Ήμουν τυχερός.

2. Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη λογοτεχνία-πεζογραφία;

Από ανάγκη όμοια που έχει ένας γλύπτης ή ένας ζωγράφος: να μοιραστεί με άλλους ανθρώπους ένα όνειρο που έχει πλάσει, με τις λέξεις να γίνονται τα πινέλα και τα χρώματά του.

3. Από πού αντλείτε τα ερεθίσματά σας για να γράψετε μια ιστορία;

Από ένα είδος αγάπης; Ή πάθος; Μια εικόνα; Μια αφορμή; Μια πρόκληση του νου; Μια συγκυρία που με έχει ταράξει ή κινήσει το ενδιαφέρον; Οι ιστορίες, σε κάθε περίπτωση, άπαξ και γεννηθούν μέσα από τον νου και γραφτούν στο χαρτί, είναι αυθύπαρκτες οντότητες, αναπτύσσονται, αναπνέουν, αλληλεπιδρούν. Θα φανεί τετριμμένο να μιλήσει ένας συγγραφέας για κυοφορία ιδέας, αλλά -ποιητική αδεία- όντως προσομοιάζει. Κι όπως κάθε σύλληψη χρειάζεται την ερωτική πράξη και ύστερα φροντίδα για το μεγάλωμα του καρπού, έτσι και η δημιουργία ενός έργου: η ικανοποίηση είναι μεγαλύτερη όταν το βλέπεις να εξελίσσεται με τρόπο που δεν φανταζόσουν καν, και ως ανάμνηση μόνο έχεις εκείνον τον οργασμό που ένιωσες, όταν έδωσες το πρώτο σπέρμα της ιδέας.

4. Πώς αποφασίσατε να δώσετε αυτόν τον τίτλο στο βιβλίο σας; Τι σημαίνει για εσάς;

ΠΑΝ: ο θεός της ελληνικής μυθολογίας. Ξεπετάγεται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, όχι ως ηρωική μορφή, αλλά ως ένας αντιήρωας που λατρεύτηκε, δοξάστηκε, αλλά και μισήθηκε. Στο πρόσωπό του αντανακλάται, χωρίς να το θέλει, όλη η αθλιότητα της λάσπης που αφήνει η ανθρωπότητα στο πέρασμά της, μα και η σπανιότητα και η αξία των πιο φωτεινών βημάτων της.

5. Ποια ερεθίσματα σας δόθηκαν για να γράψετε αυτό το βιβλίο, αλλά και προηγούμενα βιβλία σας (αν έχετε);

Στο επίκεντρο του συγκεκριμένου έργου, η ίδια η ανθρώπινη φύση, μέσα από το παραμορφωτικό πρίσμα της ελληνικής Μυθολογίας και Ιστορίας. Το πρόβλημα της θνητότητας και της αναζήτησης του θεϊκού στοιχείου. Μια σάτιρα, αλλά και ένα παραμύθι. Γενικά με ενδιαφέρει η μεταφυσική διάσταση της ζωής, χωρίς να αποδυναμώνω φυσικούς και ανθρώπινους νόμους. Βέβαια αυτό δεν είναι κάτι καινούριο, νομίζω κάθε συγγραφέας που φτιάχνει έναν μύθο, μια μη αληθινή ιστορία δηλαδή, είναι σαν οι λέξεις του να γίνονται το αιθερικό του σώμα. Δεν κοροϊδεύει, ούτε λέει ψέματα, αλλά φωτίζει μέσα από τον δικό του φακό το σκοτάδι του «τίποτα», που στο μυαλό μας γίνεται «κάτι».

6. Το βιβλίο σας έχει και αυτοβιογραφικό χαρακτήρα; Δηλαδή υπάρχουν και προσωπικά στοιχεία και βιώματα;

Το βιβλίο αυτό ξεκίνησε έχοντας όντως σημάδια δικά μου: ίχνη παλιού έρωτα, προβολές ξεθωριασμένων εικόνων και εμπειριών, ιδεών αναπλασμένων και σκέψεων ξεψαχνισμένων, χαράγματα παλιών ονείρων και διαβασμάτων, μνήμες συζητήσεων, μάχες αντιθέσεων. Δεν επιχειρώ όμως σε καμία περίπτωση να κάνω τον εαυτό μου πρωταγωνιστή, το μύθο-ιστόρημα ΠΑΝ που θα διαβάσετε προσπαθεί μάλλον να κάνει τον καθένα και καθεμιά από εσάς, καθρέφτη του εαυτού σας.

7. Μπορούν τα βιβλία σας να βοηθήσουν τον σημερινό άνθρωπο; Αν ναι, με ποιον τρόπο;

Εργαζόμενος στην εκπαίδευση, μπορώ να πω με σιγουριά ότι διδάσκοντας βοηθάω, με στόχο την κατανόηση εννοιών επιστημονικών. Ως συγγραφέας λογοτεχνικών κειμένων όμως, αρνούμαι να χρησιμοποιήσω τη λέξη «σε βοηθάω». Περισσότερο προτιμώ τη λέξη «σε ταξιδεύω», ή «σε συγκινώ». Θα περιμένω, όμως, την απάντηση στο ερώτημα αυτό, από αναγνώστες/αναγνώστριες που θα επιλέξουν τα βιβλία μου και κάθε γνώμη τους θα έχει ξεχωριστή αξία. Ακόμα κι αν δεν τύχει να την μάθω ποτέ.

8. Συνδυάζετε τη λογοτεχνία με άλλες τέχνες ή εμπνέεστε από αυτές; Μπορείτε να μας αναφέρετε ένα ή περισσότερα παραδείγματα;

Η επίδραση του θεατρικού λόγου είναι πρόδηλη και δεν την αρνούμαι: Μπρεχτ, Λόρκα, Ιονέσκο, Μπέκετ, Σαίξπηρ, Πιραντέλλο, Ίψεν, Μολιέρος, Τσέχωφ, τραγικοί ποιητές αρχαίου δράματος και Αριστοφάνης. Σαλάτα ονομάτων, ίσως κάποιος πει. Στην ιστορία των θεατρικών κειμένων βρίσκω την ιστορία του δυτικού πολιτισμού και του ίδιου του ανθρώπου, θα ισχυριστώ.  

9. Πιστεύετε ότι οι σημερινοί Έλληνες διαβάζουν βιβλία;

Δεν έχω υπόψιν έρευνες που να δείχνουν τέτοια ποσοστά, ως αίσθηση μόνο: Οι Έλληνες δίναμε και δίνουμε μεγάλη σημασία στην κατάρτιση. Παίρνουμε πτυχία, διπλώματα, αριστείες, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, με στόχο την εύρεση εργασίας και την επαγγελματική εξέλιξη. Ταυτόχρονα, η κόπωση από τις πολλές ώρες εργασίας, χειρωνακτικής ή πνευματικής, μαζί με το lifestyle που έχει διαμορφωθεί και επιβληθεί τα τελευταία 20 χρόνια, φαίνεται να απομακρύνουν τον αναγνώστη απ’ την ψυχαγωγική βιβλιοθήκη της «μη εξειδίκευσης». Η τηλεόραση που ήταν βασικός «ανταγωνιστής» του βιβλίου έχει αντικατασταθεί απ’ το παντοδύναμο διαδίκτυο, με τα οφέλη (μην είμαστε αχάριστοι), αλλά και τις παγίδες του. Υπάρχει, βέβαια, μια κρίσιμη μάζα αναγνωστικού κοινού που αντιστέκεται στους καιρούς και με λογοτεχνικά αναγνώσματα ψυχαγωγείται, καλλιεργείται πνευματικά, παίρνει χαρά, χαλαρώνει, αυτοβελτιώνεται και ενισχύει τη φιλομάθειά του.

10. Ποιες δράσεις πρέπει να γίνουν από διάφορους φορείς (π.χ. οικογένεια, σχολείο- εκπαίδευση) για να αυξηθεί το ενδιαφέρον των ανθρώπων για το διάβασμα λογοτεχνικών βιβλίων; Δηλαδή, πώς μπορούμε να αναπτύξουμε τη φιλαναγνωσία;

Να μου επιτραπεί να μιλήσω για μια νοοτροπία, που θεωρώ ότι χρειάζεται πάνω απ’ όλα να αλλάξει, πέρα από κάθε άλλη αναγκαία δράση. Είναι αυτή που ταυτίζει το διάβασμα μόνο με τη μελέτη προς εξέταση, με ακόλουθη επιβράβευση την «πληρωμή» των κόπων. Απορρίπτεται κάθε άλλο ανάγνωσμα, αν όχι ως απεχθές, σίγουρα ως χρονοβόρο και μη χρήσιμο. Στις μικρές ηλικίες, η συντροφιά παραμυθιών είναι μια εβδομαδιαία συνήθεια, όμοια με το παιχνίδι και ταυτισμένο με την χαρά. Καθώς μεγαλώνουμε όμως, προκρίνεται ως μοναδική απαίτηση η εξασφάλιση τίτλων σπουδών, τόσο που ξεχνάμε την ικανοποίηση και τα οφέλη από την ανάγνωση λογοτεχνίας. Ο ελεύθερος χρόνος (όσος μένει) γεμίζεται τότε με τη βόλτα, το διαδίκτυο, τις ταινίες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και για κάποιους με τον αθλητισμό. Δεκτό και θεμιτό, αλλά να υπάρχει ένα μέτρο. Τι είναι καλό να αλλάξουμε, για αρχή, μέσα στην οικογένειά μας; «Αφού διάβασες, τώρα είσαι ελεύθερος και θα σου πάρω και δώρο». Είναι σαν να παραδεχόμαστε καταπίεση και ως δεσμώτες δίνουμε άδεια σε φυλακισμένο! Νομίζω το σωστότερο θα ήταν: «Να σου πάρω το δώρο που θες, αλλά όχι επειδή διάβασες ένα βιβλίο, δε βασανίστηκες κιόλας! Για πες μου λοιπόν… τι έλεγε η ιστορία που διάβασες; Θέλω τόσο πολύ να μάθω από σένα!» Ενίσχυση, εμψύχωση ναι, αυτό μόνο. Κόντρα στους καιρούς.

11. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια ως προς τη συγγραφή; Τι μπορείτε να μας αποκαλύψετε;

Παραμύθι μου, που αγαπώ πολύ, με τίτλο «Μια ιστορία για τον Ήλιο και τη Σελήνη», διακρίθηκε με 3^ο βραβείο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών το 2019, και πρόκειται να εκδοθεί εν καιρώ από το Υδροπλάνο. Άλλες ιδέες που βρίσκονται στο μυαλό και στο χαρτί μου, τις ποτίζω και ρίχνω λίπασμα. Με τις πρώτες αχτίνες βγαίνουν κάποια φυλλαράκια. Όταν βγάλουν άνθη και καρποφορήσουν, θα χαρώ να προσφέρω τους καρπούς σε όποιον πεινάσει.

12. Σας ευχαριστώ πολύ για την εξαιρετική συνέντευξη και θα ήθελα να ολοκληρώσετε με ένα μότο σας, μια ευχή σας! Ποια είναι;

«ΠΑΝ μέτρον άριστον!»

Ευχαριστώ θερμά για το βήμα που μου δώσατε, τιμή μου και χαρά μου!