Κώστας Γραμματικόπουλος, Οι απόκληροι: Μια νουβέλα γραμμένη με όρους αρχαίας τραγωδίας

Η νουβέλα του Κώστα Γραμματικόπουλου, Οι απόκληροι που κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Βακχικόν είναι γραμμένη με όρους και κανόνες της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Οι τεχνικές του συγγραφέας είναι έξυπνες και εύστοχες κι έτσι, το αποτέλεσμα της λογοτεχνικής δημιουργίας είναι αδιαμφισβήτητα ικανοποιητικό.

Οι απόκληροι είναι απλοί και απλοϊκοί άνθρωποι της ζωής, βιοπαλαιστές και περιθωριακοί που αναζητούν μια καλύτερη ζωή και προσπαθούν να την επιτύχουν ή τουλάχιστον, καταβάλλουν τον δικό τους αγώνα καθημερινά ώστε να αντιμετωπίσουν με στωικότητα τις δυσχέρειες της ζωής. Ένας πλανόδιος πωλητής βιβλίων με μεγάλη αγάπη για τη λογοτεχνία που ερωτεύεται μια νεαρή πόρνη, ένας άστεγος ζητιάνος που κατοικεί σε ένα παράπηγμα και έχει για συντροφιά του την αγαπημένη του σκυλίτσα, την Καστάνκα και ένα παιδί του δρόμου. Τα ονόματα των ηρώων δεν είναι τυχαία, καθώς είναι παρμένα από την αρχαιοελληνική τραγωδία και μυθολογία κι έτσι, μεταπλάθονται λογοτεχνικά αποκτώντας ένα ιδιαίτερο και βαθύτερο νόημα. Πρόκειται για τα λεγόμενα "ονόματα-οιωνούς" (omen - nomen).  

Οι ιστορίες των τεσσάρων αυτών ηρώων συμπλέκονται με αριστοτεχνικό και τραγικό τρόπο μέσα από το σύμπλεγμα της Άτης (της τύφλωσης του νου), που οδηγεί στην ύβριν (την υπέρβαση των ορίων), προκαλώντας έτσι την νέμεσιν (τον θυμό, την οργή των θεών) και την τίσιν, την τελική τιμωρία. Η τιμωρία όμως, μπορεί να οδηγήσει και στην κάθαρση κάποιων ηρώων. Επιπλέον, ο συγγραφέας εφαρμόζει τη λεγόμενη διακειμενικότητα, δηλαδή εμπλέκει στοιχεία και άλλων λογοτεχνικών έργων της παγκόσμιας λογοτεχνίας στην υπόθεσή του, τα οποία όμως μεταπλάθονται και ανακατασκευάζονται λογοτεχνικά για να προσδώσουν ένα βαθύτερο νόημα και να συγκροτήσουν καλύτερα τους λογοτεχνικούς ήρωες. 

Πολύ ιδιαίτερη αφηγηματική τεχνική είναι η απεύθυνση του αφηγητή στο αναγνωστικό του κοινού σε β' ενικό πρόσωπο σαν να επιθυμεί να διδάξει ή καλύτερα να θέσει τους σπόρους του προβληματισμού στον αναγνώστη για τον έρωτα, τη ζωή και τον θάνατο. Έτσι, η τριτοπρόσωπη αφήγηση διασπάται και το κείμενο αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον, δημιουργώντας μάλιστα ισχυρούς -πλην νοητούς- δεσμούς ανάμεσα στομ αναγνώστη και τον αφηγητή. Η μονοτονία της τριτοπρόσωπης αφήγησης αποφεύγεται λόγω του ότι χρησιμοποιείται και ο διάλογος (τεχνική της μίμησης) σε καίρια σημεία του κειμένου. 

Το διφορούμενο τέλος της ιστορίας την καθιστά ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και συγκινητική. Η νουβέλα αυτή είναι μια λογοτεχνική μετάπλαση και ανακατασκευή αρχαίων τραγωδιών που όμως, ανταποκρίνονται και στη σύγχρονη εποχή, μεταφέροντας γνώριμες εικόνες της καθημερινότητας του κέντρου της Αθήνας. Αποτελεί μια βαθιά διείσδυση στην πολύπλοκη ψυχή του ανθρώπου και ειδικά, στον ψυχισμό του ερωτευμένου ανθρώπου που καθίσταται ακόμη πιο αινιγματικός και άξιος διερεύνησης για να μας οδηγήσει στη δική μας κάθαρση.