Θεωρία και Ασκήσεις Ρημάτων Ενεργητικής Φωνής Καθηγήτρια: Αθηνά Ν. Μαλαπάνη, Φιλόλογος Πανεπιστημίου Αθηνών

Θεωρία ρημάτων ενεργητικής φωνής

Καθηγήτρια: Αθηνά Ν. Μαλαπάνη, Φιλόλογος Πανεπιστημίου Αθηνών

Λύω

Οριστική Ενεργητικής Φωνής

• Ενεστώτας: λύω, λύεις, λύει, λύομεν, λύετε, λύουσι(ν)
• Παρατατικός (αύξηση – συλλαβική αύξηση: ἐ, χρονική αύξηση: μετατροπή ενός φωνήεντος σε ένα άλλο ~ α > η, ο > ω, ε > η, αι > ῃ, οι > ῳ): ἔλυον, ἔλυες, ἔλυε, ἐλύομεν, ἐλύετε, ἔλυον
• Μέλλοντας: λύσω, λύσεις, λύσει, λύσομεν, λύσετε, λύσουσι(ν)
• Αόριστος (αύξηση, χρονική ή συλλαβική + -σ): ἔλυσα, ἔλυσας, ἔλυσε, ἐλύσαμεν, ἐλύσατε, ἔλυσαν
• Παρακείμενος (Αναδιπλασιασμός: επαναλαμβάνω το αρχικό σύμφωνο του ρήματος + -ε): λέλυκα, λέλυκας, λέλυκε, λελύκαμεν, λελύκατε, λελύκασι(ν)
• Υπερσυντέλικος (Αύξηση -ἐ +Αναδιπλασιασμό ~ επανάληψη του αρχικού συμφώνου του ρ. +ε): ἐλελύκειν, ἐλελύκεις, ἐλελύκει, ἐλελύκεμεν, ἐλελύκετε, ἐλελύκεσαν

Ιδιομορφίες παρακειμένου και υπερσυντελίκου

Αναδιπλασιασμός: Ρήματα από -χ > -κε: χορεύω – κεχόρευκα

Ρήματα από -φ > -πε: φυτεύω – πεφύτευκα

Ρήματα από -θ > τε: θύω – τέθυκα

Καταλήξεις: Ουρανικά (κ,γ,χ,ττ/σσ): -χα/-χειν ~ πράττω > πέπραχα, ἐπεπράχειν

Χειλικά (π,β,φ,πτ): -φα/-φειν ~ καλύπτω > κεκάλυφα, ἐκεκαλύφειν

Οδοντικά (τ,δ,θ,ζ): -κα/-κειν ~ πείθω > πέπεικα, ἐπεπείκειν

Υποτακτική: χαρακτηριστικά φωνήεντα -η, -ω

• Ενεστώτας: λύω, λύῃς, λύῃ, λύωμεν, λύητε, λύωσιν
• Αόριστος (ΔΕΝ έχει αύξηση στην Υποτακτική! Η αύξηση στον αόριστο ισχύει μόνο στην οριστική!): λύσω, λύσῃς, λύσῃ, λύσωμεν, λύσητε, λύσωσιν
• Παρακείμενος: λελύκω, λελύκῃς, λελύκῃ, λελύκωμεν, λελύκητε, λελύκωσιν/ Περιφραστικός σχηματισμός: μετοχή παρακείμενου + εἰμί στην Υποτακτική ενεστώτα ~ λελυκώς, λελυκυῖα, λελυκός ὦ, ἦς, ἦ/ λελυκότες, λελυκυῖαι, λελυκότα ὦμεν, ἦτε, ὦσιν

Ευκτική Ενεργητικής Φωνής: Χαρακτηριστικά φωνήεντα -οι, -αι

• Ενεστώτας: λύοιμι, λύοις, λύοι, λύοιμεν, λύοιτε, λύοιεν
• Μέλλοντας: λύσοιμι, λύσοις, λύσοι, λύσοιμεν, λύσοιτε, λύσοιεν
• Αόριστος (ΔΕΝ έχει αύξηση! Χαρακτηριστικά του το -σ και το -αι): λύσαιμι, λύσαις, λύσαι, λύσαιμεν, λύσαιτε, λύσαιεν
• Παρακείμενος: λελύκοιμι, λελύκοις, λελύκοι, λελύκοιμεν, λελύκοιτε, λελύκοιεν/ Περιφραστικός σχηματισμός: μετοχή παρακείμενου + εἰμί στην ευκτική ενεστώτα ~ λελυκώς, λελυκυῖα, λελυκός εἴην, εἴης, εἴη/ λελυκότες, λελυκυῖαι, λελυκότα εἴημεν ή εἶμεν, εἴητε ή εἶτε, εἴησαν ή εἶεν

Προστακτική Ενεργητικής Φωνής

• Ενεστώτας: λύε, λυέτω, λύετε, λυόντων
• Αόριστος (ΔΕΝ έχει αύξηση!): λῦσον, λυσάτω, λύσατε, λυσάντων
• Παρακείμενος: λελυκώς, λελυκυῖα, λελυκός ἴσθι, ἔστω/ λελυκότες, λελυκυῖαι, λελυκότα ἔστε, ἔστων

Ρηματικοί τύποι

Απαρέμφατα

• Ενεστώτας: λύειν
• Μέλλοντας: λύσειν
• Αόριστος: λῦσαι
• Παρακείμενος: λελυκέναι

Μετοχές

• Ενεστώτας: λύων, λύουσα, λύον
• Μέλλοντας: λύσων, λύσουσα, λύσον
• Αόριστος: λύσας, λύσασα, λῦσαν
• Παρακείμενος: λελυκώς, λελυκυῖα, λελυκός

*Γραμματική Οικονόμου: σελ. 164-167

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ – ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

Να γραφούν οι ζητούμενοι τύποι των παρακάτω ρημάτων:

1. Πράττω: απαρέμφατα όλων των χρόνων
2. Διαπράττω: μετοχές όλων των χρόνων
3. Τάττω: απαρέμφατα όλων των χρόνων
4. Τείνω: απαρέμφατο ενεστώτα
5. Πείθω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
6. Βαίνω: απαρέμφατο ενεστώτα και μετοχές ενεστώτα
7. Βάλλω: απαρέμφατο ενεστώτα και μετοχές ενεστώτα
8. Βλάπτω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
9. Κρύπτω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
10. Καλύπτω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
11. Κελεύω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
12. Βουλεύω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
13. ἀκούω: απαρέμφατο ενεστώτα και μετοχές ενεστώτα
14. ἔχω: απαρέμφατο ενεστώτα και μετοχές ενεστώτα
15. ὀδεύω: απαρέμφατο ενεστώτα και μετοχές ενεστώτα
16. κομίζω: απαρέμφατα και μετοχές όλων των χρόνων
17. λύω: απαρέμφατο και μετοχές παρακειμένου
18. μεταπείθω: απαρέμφατα ενεστώτα και αορίστου
19. ἀναγκάζω: απαρέμφατο και μετοχές ενεστώτα
20. κινδυνεύω: απαρέμφατα όλων των χρόνων

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

1. Πράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
2. Ταράττω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
3. Γράφω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
4. Κρύπτω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
5. Καλύπτω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
6. Τάττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
7. Θύω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
8. Χορεύω: α’ ενικό όλων των χρόνων
9. Φυτεύω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
10. Πείθω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
11. Βουλεύω: β’ ενικό όλων των χρόνων
12. Συμπράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
13. Διαβουλεύω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
14. Κομίζω: β’ πληθυντικό ενεστώτα, παρατατικού, μέλλοντα και αορίστου
15. Βλάπτω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
16. Κελεύω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
17. Πιστεύω: β’ ενικό όλων των χρόνων
18. Καταγράφω: β’ ενικό όλων των χρόνων
19. Παρασκευάζω: β’ ενικό όλων των χρόνων
20. Λέγω: α’ πληθυντικό ενεστώτα και παρατατικού

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

1. Βλάπτω: β’ ενικό όλων των χρόνων
2. Πράττω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
3. Κελεύω: α’ ενικό όλων των χρόνων
4. Διαφυλάττω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
5. Γράφω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
6. Πείθω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
7. Γιγνώσκω: β’ πληθυντικό ενεστώτα
8. Πιστεύω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
9. Διαπράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
10. Καλύπτω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
11. Κρύπτω: β’ ενικό όλων των χρόνων
12. Κινδυνεύω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
13. Νομίζω: γ’ πληθυντικό ενεστώτα
14. Παρέχω: γ’ ενικό ενεστώτα
15. Κομίζω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
16. Σώζω: β’ πληθυντικό ενεστώτα
17. Φυτεύω: β’ ενικό όλων των χρόνων
18. Χορεύω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
19. ἔχω: γ’ ενικό ενεστώτα
20. ταράττω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΥΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

1. Κρύπτω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
2. Βλάπτω: β’ ενικό όλων των χρόνων
3. Πράττω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
4. Συμπράττω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
5. Βουλεύω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
6. Τάττω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
7. Θύω: α’ πληθυντικό όλων των χρόνων
8. Ταράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
9. Διαπράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
10. Καλύπτω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
11. Πιστεύω: γ’ ενικό ενεστώτα και μέλλοντα
12. Χορεύω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
13. Φυτεύω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
14. Φύω: γ’ ενικό ενεστώτα
15. Κομίζω: γ’ πληθυντικό ενεστώτα και μέλλοντα
16. Λέγω: γ’ ενικό ενεστώτα
17. Βαίνω: γ’ ενικό ενεστώτα
18. Βάλλω: β’ πληθυντικό ενεστώτα
19. ἄρχω: α’ πληθυντικό ενεστώτα και μέλλοντα
20. λαμβάνω: α’ πληθυντικό ενεστώτα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ

1. Πράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
2. Κελεύω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
3. Γράφω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
4. Τάττω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
5. Πείθω: β’ ενικό όλων των χρόνων
6. Πιστεύω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
7. Βουλεύω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
8. Ταράττω: β’ ενικό όλων των χρόνων
9. Καλύπτω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
10. Κρύπτω: γ’ πληθυντικό όλων των χρόνων
11. Βαίνω: β’ ενικό και πληθυντικό ενεστώτα
12. Βάλλω: γ’ ενικό και πληθυντικό ενεστώτα
13. Κομίζω: γ’ ενικό ενεστώτα και αορίστου
14. Λέγω: β’ ενικό και πληθυντικό ενεστώτα
15. Κινδυνεύω: β’ ενικό και πληθυντικό ενεστώτα
16. Τρέχω: β’ ενικό και πληθυντικό ενεστώτα
17. ὀδεύω: β’ ενικό και πληθυντικό ενεστώτα
18. χορεύω: γ’ ενικό όλων των χρόνων
19. φυτεύω: β’ πληθυντικό όλων των χρόνων
20. θύω: γ’ ενικό όλων των χρόνων