ΣΕΞΙΣΜΟΣ: ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ 3

Α/ ΚΕΙΜΕΝΟ

Είμαστε όλοι ίδιοι. Είμαστε όλοι διαφορετικοί
Με λένε Μαλάλα, της Μαλάλα Γιουσαφζάι

Η Μαλάλα γεννήθηκε το 1997 στην κοιλάδα Σουάτ του Πακιστάν. Η φωνή της ακούστηκε πρώτη φορά σε διεθνές επίπεδο, όταν σε ηλικία έντεκα ετών άρχισε να γράφει σε ιστολόγιο για τη ζωή υπό το καθεστώς των Ταλιµπάν. Τον Οκτώβριο του 2012, η Μαλάλα έγινε στόχος των Ταλιµπάν και πυροβολήθηκε στο κεφάλι επιστρέφοντας σπίτι της µε το σχολικό λεωφορείο. Επέζησε από θαύµα και µεταφέρθηκε σε εξειδικευµένο νοσοκοµείο του Μπέρµιγχαµ της Αγγλίας.
Από τότε που οι Ταλιμπάν ανέλαβαν την εξουσία, το σχολείο μας δεν έχει πλέον επιγραφή στην είσοδό του, και η περίτεχνη μπρούντζινη πόρτα στη μέση του άσπρου τοίχου απέναντι απ’ τη μάντρα του ξυλοκόπου δεν δίνει το παραμικρό στοιχείο για το τι κρύβεται πίσω της.
Για μας τα κορίτσια, η πόρτα εκείνη ήταν σαν μια μαγική είσοδος στον δικό μας, ξεχωριστό κόσμο. Καθώς την διαβαίναμε χοροπηδώντας, πετούσαμε τις μαντίλες μας στον αέρα σαν τον άνεμο που φυσά τα σύννεφα πέρα, για να βγει ο ήλιος, κι έπειτα ανεβαίναμε τρέχοντας μπουλούκι τα σκαλιά. Στο πλατύσκαλο βρισκόταν μια ανοιχτή αυλή με πόρτες που οδηγούσαν σ’ όλες τις τάξεις. […]
Πηγαίναμε σχολείο έξι πρωινά την εβδομάδα, και καθώς ήμουν δεκαπέντε χρονών και στην ένατη σχολική χρονιά, τα μαθήματά μου περιλάμβαναν την απαγγελία χημικών τύπων ή τη γραμματική της γλώσσας ουρντού · εκθέσεις γραμμένες στα αγγλικά, με ηθικά διδάγματα όπως «Όποιος βιάζεται, σκοντάφτει», ή σχεδιασμό διαγραμμάτων της κυκλοφορίας του αίματος – οι πιο πολλές μου συμμαθήτριες ήθελαν να γίνουν γιατροί. Δύσκολα φαντάζεσαι ότι οποιοσδήποτε θα μπορούσε να δει μια τέτοια φιλοδοξία ως απειλή. Κι ωστόσο, έξω απ’ τις πόρτες του σχολείου μας απλωνόταν όχι μονάχα ο σαματάς και το χάος της Μινγκόρα, της μεγαλύτερης πόλης του Σουάτ, μα και η παραφροσύνη ανθρώπων όπως οι Ταλιμπάν, που θεωρούν ότι τα κορίτσια δεν πρέπει να πηγαίνουν σχολείο.
Το πρωινό εκείνο είχε ξεκινήσει όπως όλα, αν και λίγο πιο αργά απ’ ό,τι συνήθως. Ήταν η περίοδος των εξετάσεων, οπότε το σχολείο άρχιζε στις εννιά αντί για τις οχτώ. Εγώ κοιμόμουν στο μακρόστενο δωμάτιο στο μπροστινό μέρος του σπιτιού και η μόνη επίπλωση ήταν ένα κρεβάτι κι ένα ντουλάπι που είχα αγοράσει με μερικά απ’ τα χρήματα ενός βραβείου που είχα κερδίσει για τη συμμετοχή μου στην εκστρατεία για την ειρήνη στην κοιλάδα μας και για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση. […]
Το σχολείο δεν απείχε πολύ από το σπίτι μας και συνήθως πήγαινα με τα πόδια, μα απ’ την αρχή της περσινής χρονιάς γύριζα σπίτι με το σχολικό, επειδή η μητέρα μου φοβόταν να μ’ αφήνει να γυρίζω μόνη. […]Στον δρόμο μας δεν μπορούσες να μπεις με αμάξι, οπότε το σχολικό με άφηνε στον κάτω δρόμο πλάι στο ρέμα · από εκεί περνούσα μια καγκελωτή πύλη κι ανέβαινα κάτι σκαλιά. Πίστευα ότι, αν ποτέ δεχόμουν επίθεση από κάποιον τρομοκράτη, θα ήταν σ’ εκείνα τα σκαλιά. Αναρωτιόμουν τι θα ’κανα σε μια τέτοια περίπτωση. Μπορεί να ’βγαζα τα παπούτσια μου και να του τα πέταγα, αλλά έπειτα σκεφτόμουν πως, αν έκανα κάτι τέτοιο, δε θα υπήρχε καμιά διαφορά ανάμεσα σε μένα και τον τρομοκράτη. Θα ήταν καλύτερο να τον παρακαλέσω, λέγοντας: «Σύμφωνοι ·πυροβόλησέ με, μα πρώτα άκουσέ με. Αυτό που κάνεις είναι λάθος. Δεν έχω τίποτε εναντίον σου προσωπικά, απλώς θέλω όλα τα κορίτσια να έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση».
Δε φοβόμουν, αλλά είχα αρχίσει να φροντίζω να παραμένει κλειδωμένη η μάντρα τη νύχτα, και να ρωτάω τον Θεό τι συμβαίνει, όταν πεθαίνεις. Είχα μιλήσει για όλα αυτά στην κολλητή μου τη Μονίμπα με την οποία μοιραζόμασταν τα πάντα. Το όνειρό της ήταν να γίνει σχεδιάστρια μόδας · ήξερε βέβαια ότι η οικογένειά της δε θα το δεχόταν ποτέ, γι’ αυτό κι έλεγε σε όλους ότι θέλει να γίνει γιατρός. Είναι δύσκολο για τα κορίτσια στην κοινωνία μας να γίνουν οτιδήποτε άλλο εκτός από δασκάλες ή γιατροί − κι αυτό αν μπορέσουν γενικά να εργαστούν.

Β/ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (80-100 λέξεις).
2. Για ποιον λόγο η Μαλάλα έγινε στόχος και πυροβολήθηκε από τους Ταλιμπάν; Να απαντήσετε με δικά σας λόγια την ερώτηση αυτή, βασίζοντάς την απάντησή σας στο κείμενο.
3. Να εντοπίσετε στην προτελευταία παράγραφο «Το σχολείο δεν απείχε… δικαίωμα στην εκπαίδευση» την πλάγια ερωτηματική πρόταση, να την καταγράψετε και να κάνετε πλήρη αναγνώρισή της (άγνοια, εισαγωγή, συντακτικός ρόλος).
4. «Κι ωστόσο, έξω απ’ τις πόρτες του σχολείου μας απλωνόταν όχι μονάχα ο σαματάς και το χάος της Μινγκόρα, της μεγαλύτερης πόλης του Σουάτ, μα και η παραφροσύνη ανθρώπων όπως οι Ταλιμπάν»: Στο χωρίο αυτό κυριαρχεί δήλωση ή συνυποδήλωση; Τι επιδιώκει η συγγραφέας με τη χρήση της;
5. Ποιο είδος αφήγησης κυριαρχεί στο κείμενο; Τι επιτυγχάνεται με αυτό από τη συγγραφέα;
6. “Πηγαίναμε … σχολείο”: Να κάνετε δομική ανάλυση της παραγράφου αυτής.
7. Να γράψετε ένα συνώνυμο για τις ακόλουθες λέξεις του κειμένου: διεθνές, άρχισε, επέζησε, έπειτα, νομίζουν.
8. Να γράψετε από ένα αντώνυμο για τις ακόλουθες λέξεις: άσπρου, πηγαίναμε, δύσκολα, είχε ξεκινήσει, φροντίζω.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Η 10η Δεκεμβρίου έχει ανακηρυχτεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Με αφορμή αυτή τη μέρα το σχολείο σας διοργανώνει μια εκδήλωση και αποφασίζετε να εκφωνήσετε μια ομιλία με θέμα «Φαινόμενα ανισότητας εις βάρος των γυναικών». Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει ρατσισμός στις γυναίκες ακόμη και σήμερα; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας και να αναφέρετε και παραδείγματα. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το κοινωνικό ζήτημα; Να αναφέρετε τις προτάσεις σας.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ

Ομιλία - Προσφώνηση και αποφώνηση

"Αγαπητοί καθηγητές, γονείς, συμμαθητές,

Α/ Πρόλογος (1 παράγραφος)
Με αφορμή την εκδήλωσή μας για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, αποφασίσαμε να αναφερθούμε στην καταπάτηση των δικαιωμάτων της γυναίκας, μιας ευάλωτης κοινωνικής ομάδας που δυστυχώς ταλανίζεται ακόμη στη σύγχρονη κοινωνία και εποχή. Πιο συγκεκριμένα, θα καταβληθεί προσπάθεια να εντοπιστούν οι βασικότερες αιτίες αυτού του φαινομένου, αλλά και να ευρεθούν κάποιοι αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισής του.

Β/ Κύριο Μέρος
Ζητούμενο 1: Αίτια της καταπάτησης των δικαιωμάτων των γυναικών

Παράγραφος 1: Κοινωνικά αίτια
Παρόλο που έχουν καταβληθεί τεράστιες προσπάθειες και έχουν γίνει αγώνες για την καταστολή φαινομένων ρατσισμού και αδικίας απέναντι στις γυναίκες, εξακολουθούν να υπάρχουν ριζωμένα πολυάριθμα στερεότυπα εναντίον τους ακόμη και σήμερα - ιδιαίτερα ισχυρά σε ανατολικούς. 
Παραδείγματα:
Αραβικός κόσμος ~ λιθοβολισμός, γυναικεία περιτομή
Σύγχρονος κόσμος ~ ρατσισμός στον εργασιακό χώρο, έλλειψη δυνατοτήτων και ευχερειών από την κοινωνία στη σύγχρονη γυναίκα ώστε να συνδυάσει εργασία και οικογένεια ~ στερείται την οικονομική της αυτοδυναμία και τη δημιουργικότητά της 
Ενδοοικογενειακή βία
Βιασμοί γυναικών
Ελλιπής προστασία της μητρότητας
Έλλειψη κινήτρων από την κοινωνία ώστε να καταπολεμηθούν αυτά τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις απέναντι στη γυναίκα ώστε να αγωνιστούν και τα δύο φύλα για μια καλύτερη ανθρωπότητα.
Πολλές φορές, αυτά τα στερεότυπα συντηρούνται από το πολιτικό και οικονομικό σύστημα, ώστε να απέχουν οι γυναίκες από τα κέντρα και τις θέσεις εξουσίας.

Παράγραφος 2: Πνευματικά αίτια
Έλλειψη ενημέρωσης για το φαινόμενο αυτό - κακομεταχείριση γυναικών (σωματική, ψυχολογική-συναισθηματική, σεξουαλική) σε όλο τον πλανήτη 
Έλλειψη παιδείας - δεν υπάρχουν ευρείς πνευματικοί ορίζοντες - παρωπίδες στον τρόπο σκέψης - δυσχέρειες στην αντιμετώπιση αυτών των πολυπαραγοντικών κοινωνικών προβλημάτων/ζητημάτων
~ αδιαφορία του κοινωνικού συνόλου

Ζητούμενο 2: Τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου

Παράγραφος 1: Κοινωνική μέριμνα -Συλλογική δράση 
Ευαισθητοποίηση και δραστηριοποίηση όλων των φορέων κοινωνικοποίησης και παιδείας 
Ενημέρωση από το εκπαιδευτικό σύστημα (σχολείο) και τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο - σχετικές καμπάνιες - διαφήμιση - συνηγορεί υπέρ της ενημέρωσης του κοινού για το ζήτημα αυτό.
Διδασκαλία μέσα από το μάθημα της γλώσσας και της λογοτεχνίας με σχετικά κείμενα ~ προβληματισμός και η έκφραση των απόψεων και των ιδεών των μαθητών
Σχετικές δραστηριότητες που να αφορούν στον φυλετικό ρατσισμό και τον σεξισμό - βιωματικές ενέργειες και συγκεκριμένα παραδείγματα να προετοιμαστούν τα παιδιά και οι έφηβοι για τυχόν φυλετικές διακρίσεις που θα αντιμετωπίσουν στη μελλοντική τους πορεία και να έχουν ενισχυθεί και εκπαιδευτεί ώστε να τις εντοπίσουν και να τις αντιμετωπίσουν.
Θεατρικό παιχνίδι - θεατρική αγωγή ~ αναπαράσταση σχετικών ρόλων - μαθαίνουμε βιωματικά και κατανοούμε τις φυλετικές διακρίσεις ~ μαθαίνουμε να τις αντιμετωπίζουμε με την ανάλογη επιχειρηματολογία.
Προβολή ταινιών με το θέμα του ρατσισμού εναντίον των γυναικών - συζητήσεις - προβληματιστούν και να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση - πλήρης κατανόηση των δυσκολιών των άλλων
Ομιλίες και διαλέξεις από ειδικούς σχετικά με αυτό το θέμα (ψυχολόγους, κοινωνιολόγους)

Παράγραφος 2: Ατομική μέριμνα- Ατομική δράση
Ατομική ενημέρωση και επαγρύπνηση στο πλαίσιο της αυτομόρφωσης  ~ αυτοκριτική ~ αυτογνωσία (να ξέρουμε καλά τον εαυτό μας και πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε στο πλαίσιο της εύρυθμης κοινωνίας - μείωση των φαινομένων φυλετικού ρατσισμού και σεξισμού.
Συμμετοχή μας σε δράσεις που αφορούν στη μείωση και αντιμετώπιση του φυλετικού ρατσισμού.
Οικογένεια - μικρότερη ομάδα - πρέπει να τροφοδοτεί το άτομο με ερεθίσματα από μικρή ηλικία ~ προσπάθεια να μην γίνονται διακρίσεις αγοριών- κοριτσιών στο οικογενειακό πλαίσιο.

Γ/ Επίλογος (6η παράγραφος)
Επισήμανση της σοβαρότητας του θέματος και την αναγκαιότητα δραστηριοποίησης όλων των φορέων κοινωνικοποίησης και παιδείας - μειωθούν δραστικά τέτοια φαινόμενα - τραγικές συνέπειες για τη σύγχρονη γυναίκα που δεν συνάδουν με την εικόνα μιας τεχνολογικά εξελιγμένης και προοδευτικής κοινωνίας.

 
Αποφώνηση