ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ: ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΦΡΑΝΚ

• Πρωτοπρόσωπη αφήγηση – ομοδιηγητικός -ενδοδιηγητικός αφηγητής – λαμβάνει συμμετοχή στα γεγονότα – εσωτερική εστίαση

Εφηβική διαμάχη ανάμεσα στην Άννα και την οικογένειά της. Η Άννα κρίνει αυστηρά τη μητέρα της, της μιλάει σκληρά, γεγονός που αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη επικοινωνία μεταξύ τους – ανταγωνιστικότητα στη σχέση της Άννας με τη μητέρα της -υπερβολικά αυστηρή και αποστασιοποιημένη μητέρα, κάποιες φορές και άδικη προς την Άννα.

Αποστασιοποιημένες και τυπικές και οι σχέσεις της με την αδερφή της – αδυναμία και ευνοούμενη της μητέρας

 Ωστόσο, πολύ καλές, ζεστές και τρυφερές σχέσεις και επικοινωνία με τον πατέρα της – αδυναμία – αξιολόγησή του με μεγαλύτερη επιείκεια και αγάπη.

Τυπική αντίδραση και συμπεριφορά και εσωτερική συναισθηματική σύγκρουση μιας έφηβης κοπέλας που νιώθει έντονα συναισθήματα, είναι ευερέθιστη (χαρακτηριστικό της εφηβείας) και προσπαθεί να διεκδικήσει όλα όσα της ανήκουν, αλλά κυρίως να ανακαλύψει τη δική της ταυτότητα και να διαμορφώσει την προσωπικότητά της.

ΟΤΑΝ ΠΡΩΤΟΚΑΤΕΒΗΚΑ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ

 Ζωή και εικόνες της Σμύρνης πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή – ηχητικές, οπτικές και οσφρητικές εικόνες.

Πρωταγωνιστής – ήρωας (Μανόλης) – πρωτοπρόσωπη αφήγηση και ομοδιηγητικό -ενδοδιηγητικο αφηγητή που συμμετέχει στα δρώμενα – εσωτερική εστίαση

Πληθώρα πληροφοριών για το εμπόριο και γενικά, την καθημερινή ζωή, τις επαφές και τις συναλλαγές των Ελλήνων, αλλά και άλλων εθνικοτήτων της Μικράς Ασίας. ~ πολυπολιτισμική κοινωνία.

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

• Συνδυασμός περιγραφής και αφήγησης: Περιγραφή του σχολικού χώρου (κάνει εντύπωση στην ηρωίδα) και αφήγηση των συναισθημάτων της πριν, μετά και κατά τη διάρκεια επικοινωνίας με τον διευθυντή του σχολείου.
• Διάλογος = αμεσότητα, παραστατικότητα, γλαφυρότητα και ζωντάνια/ δραματικότητα.
• Πρωτοπρόσωπη – ομοδιηγητικό και ενδοδιηγητικό αφηγητή – η Κωνσταντίνα έζησε όλα αυτές τι εμπειρίες (προσωπικά βιώματα).

Γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα – εξαιρετικά αυστηρό και σκληρό, εν αντιθέσει με το ελληνικό – αυστηρότητα με τα μαθήματα και τον επαγγελματικό προσανατολισμό.

Μητέρα της ηρωίδας – υπερηφάνεια Κωνσταντίνας – αξιαγάπητη δασκάλα, σωστή και εργατική εκπαιδευτικός που αγαπά το επάγγελμά της και το ασκεί με μεράκι.

Χερ Χάινερ – διευθυντής σχολείου:  Επιβλητική και ηγετική φυσιογνωμία, αλλά καθόλου αυταρχικός ούτε υπερβολικά αυστηρός – δεν κάνει κατάχρηση εξουσίας που του επέτρεπε η θέση του – καταφέρνει να ηρεμήσει την αγχωμένη Κωνσταντίνα στην πρώτη τους συνάντηση – μιλούσε με φιλικό τρόπο και ενθαρρυντικό, με απόρροια και η ίδια η Κωνσταντίνα να αισθανθεί θάρρος και να ανακτήσει την ψυχραιμία της, αλλά και να κινητοποιηθεί για να αποδείξει ότι όντως είναι έξυπνη και δυναμική – εμπνεύσει εμπιστοσύνη και να δώσει κίνητρο σε ένα παιδί/ μια μαθήτρια, μια πολύ βασική δεξιότητα ενός εκπαιδευτικού.

Πληροφορίες ιστορικές για την Ελλάδα της Κατοχής: Η γιαγιά της Κωνσταντίνας μας παρουσιάζει πληροφορίες για την Ελλάδα της Κατοχής, διότι η ίδια πολέμησε στην  αντίσταση ενάντια στους Γερμανούς. – Ιστορικό υπόβαθρο του κειμένου.

Η ΑΝΝΑ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ

Βασικό στοιχείο του κειμένου είναι το λαογραφικό του υπόβαθρο, γιατί αναφέρεται σε πολλά και ποικίλα ήθη και έθιμα της πατρίδας μας.

Επίσης, βασικό στοιχείο του κειμένου είναι η πατριαρχική νοοτροπία, η οποία είναι βαθιά ριζωμένη στην ελληνική κοινωνία, καθώς θέλει τις γυναίκες απαραιτήτως να παντρεύονται και να τεκνοποιούν σε συγκεκριμένες ηλικίες, διαφορετικά θεωρούνται ανίκανες και μη ολοκληρωμένες οντότητες και προσωπικότητες. Αυτή η νοοτροπία της εποχής στηλιτεύεται (κατακρίνεται) από τον αφηγητή και μάλιστα, με ειρωνικό και σαρκαστικό τρόπο σε κάποια σημεία του κειμένου.   ~  Καταπίεση της γυναίκας

• Τριτοπρόσωπη αφήγηση – παρατηρητής αφηγητής – παντογνώστης – εξωτερική εστίαση
• Ευθύς λόγος = δραματικότητα, γλαφυρότητα

Η ΤΡΙΠΛΑ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ

Τριτοπρόσωπη αφήγηση – παρατηρητής αφηγητής – παντογνώστης – εξωτερική εστίαση.

Πρωταγωνιστής: παλαίμαχος ποδοσφαιριστής που απλώς ασχολείται μόνο με την παρακολούθηση και τον σχολιασμό του ποδοσφαίρου – ωστόσο, αγαπούσε το άθλημα αυτό και το υπηρέτησε με αφοσίωση και μεράκι αν και ποτέ δεν κατάφερε να παίξει σε μεγάλες ομάδες ούτε να πετύχει μια τρίπλα, μια δεξιοτεχνική κίνηση που ονειρευόταν και φανταζόταν – όλες οι προσπάθειές του έπεφταν στο κενό (άκαρπες) – πεισματάρης, μαχητής στις δυσκολίες και δυναμικός χαρακτήρας, αγάπη για το ποδόσφαιρο – όμως, θεωρείται λίγο γραφικός και ανόητος και ανώριμος.

Επίτευξη της τρίπλας – υπερβολική αντίδραση, συναισθηματική ένταση – απέδειξε ότι δεν είναι γραφικός και ανώριμος, γιατί αυτό που σκεφτόταν και φανταζόταν υπάρχει, άσχετα αν δεν το κατάφερε ο ίδιος.

ΜΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΗΝ ΚΝΩΣΟ

Πρωτοπρόσωπη αφήγηση – ομοδιηγητικό και ενδοδιηγητικό αφηγητή που συμμετέχει στα δρώμενα – εσωτερική εστίαση – πληθώρα αυτοβιογραφικών στοιχείων

Κυριαρχεί ο διάλογος ανάμεσα στον ιερέα και τον αφηγητή = γλαφυρότητα, δραματικότητα.

Τόπος: Αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού (διαδρομή προς την Κνωσό) – σε κάποια σημεία του κειμένου – και περιγραφή του τόπου και των μνημείων ~ ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες.

Αναφέρεται στη σχέση του ανθρώπου με το θείο/ Θεό και πώς ο άνθρωπος μπορεί να προσελκύσει το θείο αποτελεί ένα φιλοσοφικό ερώτημα – θεματικός άξονας αυτού του κειμένου, αλλά και γενικότερα απαντά στο συνολικό έργο του Καζαντζάκη.

Εντοπίζονται ομοιότητες ανάμεσα στην ειδωλολατρική θρησκεία των αρχαίων Κρητών (Μινωιτών) και στον Χριστιανισμό ~ έμφυτη η ανάγκη του ανθρώπου να αναζητά τον θεό και να τον διαμορφώνει και να τον αποδίδει με διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά.

Διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου να αναζητά το θείο και να προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί του.