Θέματα ΟΕΦΕ 2020 (Α' ΦΑΣΗ) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (ΘΕΜΑ ΕΚΘΕΣΗΣ: ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ)

ΘΕΜΑΤΑ ΟΕΦΕ 2020 Α’ ΦΑΣΗ

Αθηνά Μαλαπάνη, Φιλόλογος, Ma Πανεπιστημίου Αθηνών

Α1.

            Το θέμα του κειμένου είναι οι τοξικοί άνθρωποι. Αρχικά, ο συγγραφέας αναφέρει πώς συμπεριφέρονται οι τοξικοί άνθρωποι, δηλαδή με μόνιμα αρνητικό τρόπο καταστρέφοντας την ψυχολογία και τη διάθεση των άλλων. Συμπληρώνει ότι οι τοξικοί άνθρωποι προκαλούν συνεχώς ανασφάλειες και προβλήματα στους άλλους, με αποτέλεσμα να τους κάνουν να νιώθουν άσχημα. Υποστηρίζει ότι η αιτία της συμπεριφοράς τους είναι η ζήλια και η ανασφάλεια. Θεωρεί ότι πρέπει να πιστεύουμε στον εαυτό μας και να αποφεύγουμε την επιρροή τους.

Β1. Η συντάκτρια του κειμένου υποστηρίζει ότι οι τοξικοί άνθρωποι πάντοτε θα βρίσκουν τρόπο και κίνητρο να εξαπολύουν τις κατηγορίες, τις συκοφαντίες τους και τα αρνητικά τους σχόλια. Επειδή είναι θρασύδειλοι, συμπεριφέρονται έτσι μόνο εν αγνοία των ατόμων που κατηγορούν και διαβάλλουν, καθώς δεν έχουν τη δύναμη και το σθένος να πουν τα αντεπιχειρήματά τους φανερά. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει και ο Σωκράτης, «εν απουσία μου επιτρέπω και να με δείρουν», άρα δεν πρέπει να δίνουμε σημασία ούτε να αφήνουμε να μας επηρεάζουν λόγια τοξικών ανθρώπων που αδυνατούν να μας αντιμετωπίσουν κατά πρόσωπο. Το επιχείρημα αυτό είναι λογικό και πειστικό και φυσικά, η επίκληση στην αυθεντία (ρήση του Σωκράτη) πείθει κάθε αναγνώστη.

Β2. Τα ρητορικά ερωτήματα του χωρίου μαρτυρούν συναισθηματική ένταση και φόρτιση. Η συγγραφέας αναρωτιέται και ταυτόχρονα προβάλλει τα βαθιά ψυχολογικά αίτια των τοξικών ανθρώπων και προβληματίζει τον αναγνώστη για το σοβαρό αυτό ζήτημα, δηλαδή την αρνητική επίδραση των τοξικών ανθρώπων και την ανάγκη να την αποφεύγουμε.

Β3. α. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί β’ ενικό πρόσωπο και προστακτική για να παρακινήσει και να προβληματίσει τους αναγνώστες σχετικά με τους τοξικούς ανθρώπους και το πώς πρέπει να τους αναγνωρίζουμε και να τους αντιμετωπίζουμε. Έτσι, μας ενεργοποιεί και μας δραστηριοποιεί για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος.

Β3. β. μην αφήσεις την κακία του κόσμου να σε επηρεάσει/στεναχωρήσει

Η υγεία σου, ψυχική και σωματική, και η ηρεμία σου είναι πολύ σημαντικές.

Η μετατροπή των μεταφορών σε κυριολεξίες καθιστά το ύφος πιο σαφές και κατανοητό και προσιτό στον μέσο αναγνώστη.

Θέμα Γ

Το ποιητικό υποκείμενο αναφέρει τι δεν αποτελεί αγάπη. Πιο συγκεκριμένα, η αγάπη δεν πρέπει να περιορίζει τους ανθρώπους ως προς τον τρόπο ζωής τους, τις επιλογές, τις αποφάσεις και τις φιλοδοξίες τους («Η αγάπη δεν είναι φυλακή», «Η αγάπη δεν σου κλέβει τη χαρά ή την ηρεμία του μυαλού σου»). Η αγάπη δεν σχετίζεται με τον ενθουσιασμό («δεν είναι οι πεταλούδες…με τον άλλον»), αλλά αποτελεί ένα βαθύτερο και πιο ουσιαστικό συναίσθημα που χρειάζεται πολλή δουλειά και πολύ κόπο για να καλλιεργηθεί. Η αγάπη «δεν είναι τυφλή», γιατί αναγνωρίζει τα μειονεκτήματα του άλλου, αλλά προσπαθεί να τα ανεχθεί όσο γίνεται («απλά παραβλέπει … θέλει»). Οι άνθρωποι που αγαπούν πραγματικά δεν το κάνουν από υποχρέωση ούτε από ανάγκη ούτε επιλεκτικά, διότι αγαπούν σε κάθε περίπτωση και περίσταση ανιδιοτελώς («Η αγάπη δεν είναι υποχρέωση ούτε απάτη», «η αγάπη δεν είναι επιλεκτική… βρίσκεται», «Η αγάπη δεν βρίσκει δικαιολογίες…συγνώμη»). Τέλος, η αγάπη δεν σχετίζεται με τοξικές συμπεριφορές και αρνητικές σκέψεις και πράξεις ούτε φυσικά με τη βία κάθε μορφής («Η αγάπη δεν συγχύζει…δεν σε σκοτώνει»). Επομένως, σύμφωνα με το ποίημα, η αγάπη είναι το αντίθετο της τοξικότητας, καθώς θεμελιώνεται στη  ανιδιοτέλεια, τη βοήθεια, την τρυφερότητα και τη διαρκή προσπάθεια για την καλλιέργειά της.

            Τη σημερινή εποχή, η αγάπη έχει υποτιμηθεί, καθώς οι άνθρωποι έχουμε χάσει τα ευγενή συναισθήματά μας και τη διάθεση προσφοράς στους άλλους. Θεωρώ ότι οι άνθρωποι πρέπει πρώτα να μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας, αλλά όχι να τον υπεραγαπάμε, διαφορετικά δεν θα μπορέσουμε να δώσουμε χώρο και φροντίδα σε κάποιον άλλον. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η αγάπη χρειάζεται συνεχή προσπάθεια για να εξελιχθεί και να διατηρηθεί και δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε. Αν ωριμάσουμε συναισθηματικά, ενδεχομένως να καταφέρουμε να καλλιεργήσουμε την αγάπη.

Θέμα Δ

Αξιότιμε κύριε καθηγητά,

Αγαπητοί συμμαθητές και αγαπητές συμμαθήτριες,

            Έχει παρατηρηθεί ότι τη σημερινή εποχή η τοξικότητα των ανθρώπων έχει αυξηθεί, με αποτέλεσμα πολλές φορές να κάνουμε λόγο ακόμη και για ανθρωποφαγία. Αυτό το πολύπλοκο κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο έχει σίγουρα πολλούς και ποικίλους λόγους που προκαλείται, με αποτέλεσμα να πρέπει να ενεργοποιηθούμε για να βρούμε τρόπους αντιμετώπισής του.

            Αρχικά, μία βασική αιτία της τοξικότητας των ανθρώπων αποτελεί το οικογενειακό περιβάλλον τους. Έχει παρατηρηθεί ότι μεγάλο μερίδιο των τοξικών ανθρώπων έχει γαλουχηθεί από τοξικούς και κακεντρεχείς γονείς που συνήθιζαν να τους καταπιέζουν και να τους υποτιμούν, με αποτέλεσμα να υιοθετήσουν αυτή τη συμπεριφορά και στο μέλλον. Επιπλέον, ένα μέρος της ευθύνης φέρει και το σχολείο, καθώς πολλοί μαθητές έχουν πέσει θύματα του σχολικού εκφοβισμού, με απόρροια να έχουν πληγωθεί ψυχολογικά και να ασκούν κακεντρέχεια και αντίστοιχη ψυχολογική βία σε άλλους. Τέλος, μία ακόμη αιτία θα μπορούσε να θεωρηθεί και η ανασφάλεια που δημιουργείται εξαιτίας των αποτυχιών. Έτσι, πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούν να διαχειριστούν την αποτυχία και τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούνται, ζηλεύουν και ασκούν τοξικότητα και επιθετικότητα στους άλλους. Άρα, η ζήλεια και οι προσωπικές ανασφάλειες μπορούν να οδηγήσουν στην τοξική συμπεριφορά και νοοτροπία.   

            Αυτό το σοβαρό ζήτημα απαιτεί την ενεργοποίηση όλων μας για την εύρεση τρόπων αντιμετώπισής του. Αρχικά, είναι απαραίτητο να σπάσουν τα ταμπού και τα στερεότυπα για την ψυχική υγεία, με αποτέλεσμα όλοι οι σύγχρονοι άνθρωποι, και ειδικά όσοι έχουν παρατηρηθεί με τοξική συμπεριφορά, να παρακινηθούν να ζητήσουν συμβουλές και αρωγή από ειδικούς ψυχικής υγείας, όπως λ.χ. ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Μάλιστα, καλό θα ήταν να υπάρχουν ψυχολόγοι στα σχολεία ούτως ώστε να κατευνάζουν φαινόμενα σχολικής βίας και εκφοβισμού, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες εμφάνισης τοξικών ενηλίκων. Επιπροσθέτως, κάθε δήμος και κοινότητα οφείλει να παράσχει δωρεάν υπηρεσίας συμβουλευτικής γονέων και ψυχικής υγείας γενικά σε οικογένειες που το έχουν ανάγκη. Τέλος, θεωρείται σημαντικό να αναλάβει ο καθένας μας την ατομική του ευθύνη, να κάνει συχνά τον προσωπικό του απολογισμό και τη  εσωτερική του ανασκόπηση και αυτοκριτική, να παρατηρεί τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις του ώστε να διορθώνει συνεχώς τα λάθη του και να βελτιώνεται.

            Ας ελπίσουμε ότι όλοι οι φορείς κοινωνικοποίησης και παιδείας θα συμβάλουν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της έξαρσης της τοξικότητας των ανθρώπων ώστε να θυμηθούμε τις αξίες μας και να επαναπροσδιορίσουμε την ανθρωπιά που εκλείπει στη ζωή μας.