Δευτερεύουσες προτάσεις στα Λατινικά - Αιτιολογικές προτάσεις, Καθηγήτρια: Αθηνά Μαλαπάνη

Ακολουθία των χρόνων: Όταν το ρήμα της δευτερεύουσας είναι παροντικού χρόνου και εξαρτάται από ρήμα παροντικού χρόνου, τότε αναφέρεται στο παρόν/μέλλον.

Όταν το ρήμα της δευτερεύουσας είναι ιστορικού (παρελθοντικού) χρόνου και εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου, τότε αναφέρεται στο παρελθόν.

Όταν ο παρακείμενος εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (ενεστώτας, μέλλοντας), τότε είναι παροντικός χρόνος και αναφέρεται στο παρόν.

Όταν ο παρακείμενος εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (υπερσυντέλικο, παρακείμενο), τότε αναφέρεται στο παρελθόν και είναι ιστορικός χρόνος.

Αιτιολογικές προτάσεις

• Είναι επιρρηματικές προτάσεις ~ επιρρηματικοί προσδιορισμοί της αιτίας.
• Εισάγονται με τους αιτιολογικούς συνδέσμους: quod, quoniam, quia, quando
• Εκφέρονται με ρήματα σε οριστική ~ αντικειμενική αιτιολογία ή σε υποτακτική ~ υποκειμενική αιτιολογία.
• Cum: Μπορεί να είναι και αιτιολογικός σύνδεσμος. Συντάσσεται με υποτακτική ~ η αιτιολογία είναι αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.

Παραδείγματα:

(…) quod Asiam vidit: Δευτερεύουσα πρόταση επιρρηματική 1) αιτιολογική 2), ως 3) επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας. 4) Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod. 5) Εκφέρεται με οριστική, οπότε δηλώνει το αντικειμενικό (αντικειμενική αιτιολογία). 6) Και μάλιστα, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου που εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (debemus), άρα βάσει της ακολουθίας των χρόνων αναφέρεται στο παρόν.

sed in Asia continenter vixit: Δευτερεύουσα πρόταση επιρρηματική 1) αιτιολογική 2), ως 3) επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας. 4) Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο quod. 5) Εκφέρεται με οριστική, οπότε δηλώνει το αντικειμενικό (αντικειμενική αιτιολογία). 6) Και μάλιστα, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου που εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (debemus), άρα βάσει της ακολουθίας των χρόνων αναφέρεται στο παρόν.