ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 2

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΘΗΝΑ Ν. ΜΑΛΑΠΑΝΗ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΟ 1

Με την πάροδο των ετών παρατηρούμε ότι όλο και περισσότερες γυναίκες σ' όλα τα κράτη του κόσμου, της Ευρώπης και στη χώρα μας συμμετέχουν ενεργά στην αγορά εργασίας, διεκδικώντας επαγγελματική απασχόληση. Αυτό σημαίνει ότι, καθώς η μητέρα βρίσκεται πολλές ώρες στη δουλειά, η φροντίδα για το σπίτι και τα μέλη της οικογένειας απαιτεί αλλαγές: οι παραδοσιακοί ρόλοι αναθεωρούνται, οι ευθύνες μοιράζονται, όλοι χρειάζεται να αναλάβουν δουλειές, ώστε το σύστημα της οικογένειας να συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά ως προς τις ανάγκες που υπάρχουν.

Οι γονείς αναγκάζονται να δουλεύουν ολοένα και περισσότερο σε εργασίες, που γίνονται σταδιακά όλο και πιο απαιτητικές. Οι συνθήκες των μεγαλουπόλεων δεν είναι ιδιαίτερα φιλικές για τους κατοίκους τους. Ο βιοπορισμός, πιθανόν, να εξαντλεί τους ανθρώπους και τις δυνάμεις τους. Η υπερένταση, οι συγκρούσεις και το άγχος αποτελούν καθημερινό μέρος της ζωής στη σημερινή εποχή. Έτσι, γυρίζουν στο σπίτι κουρασμένοι, χωρίς ψυχικά και σωματικά αποθέματα. Η ενασχόληση με τα παιδιά τους μετατρέπεται σε μια σειρά από ενέργειες ρουτίνας. Τα συναισθηματικά προβλήματα των εφήβων παίρνουν, συχνά, τη μορφή μπελά για τους γονείς, που προσπαθούν να τελειώσουν τη μέρα τους, χωρίς άλλες συγκρούσεις και βάσανα σαν εκείνα που αντιμετώπισαν στη δουλειά τους. Οι έφηβοι αισθάνονται ότι παραμελούνται και ότι τα προβλήματά τους μένουν χωρίς απάντηση, λύση ή και στήριξη από τους μεγάλους. Η άρνηση, η σιωπή, η αναβολή, η έλλειψη σεβασμού γεννούν προβλήματα που συσσωρεύονται και, όταν δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και ουσιαστικά, οδηγούν τους εφήβους σε παραπτωματική συμπεριφορά.

Ωστόσο, η επαγγελματική δραστηριότητα της μητέρας δεν είναι απειλητική για την ισορροπία και τη συνοχή της οικογένειας. Η εργαζόμενη μητέρα ενισχύει οικονομικά την οικογένεια, αλλά και η ίδια μέσα από τη δουλειά της αισθάνεται δραστήρια και πιο ολοκληρωμένη, κάτι που έχει θετική επίπτωση και στην ισορροπημένη σχέση με τα παιδιά της.

Γονείς: όταν τα πράγματα… δεν πάνε καλά, ενημερωτικό φυλλάδιο του ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2000.

Ερωτήσεις κατανόησης

1.      Ποια προβλήματα δημιουργεί στην οικογένεια η εξαντλητική επαγγελματική απασχόληση των γονέων;

2.      Γιατί η επαγγελματική δραστηριότητα της μητέρας δεν είναι απειλητική για την ισορροπία της οικογένειας; 

Σε ποια έγκλιση βρίσκονται τα ρήματα που γράφονται με έντονους χαρακτήρες στις παρακάτω προτάσεις; Να αναφέρετε τι δηλώνουν οι εγκλίσεις.

1.      Οι συνθήκες των μεγαλουπόλεων δεν είναι ιδιαίτερα φιλικές για τους κατοίκους τους. 

2.      Να σ' τα πω, γιατί θέλω να πάω βόλτα. 

3.      Έλα τώρα, μην το παίρνεις κατάκαρδα… 

4.      Άντε πλύσου λίγο, χάλια δείχνεις. 

5.      Μα, να 'σαι τόσο έξυπνη και να φέρνεις τέτοιους βαθμούς στα Μαθηματικά; 

6.      Σκέψου ότι αυτοί οι καλοί άνθρωποι, πριν να εκπαιδεύσουν εμάς, δεν είχαν εκπαιδεύσει κανέναν. 

7.      Και όλοι οι φίλοι μου θα διασκεδάζουν. 

8.      Έφερα 18 Αρχαία, 19 Νέα, 17 Έκθεση, 18 Γλώσσα, μην πω για Ιστορίες, Γεωγραφίες κι αυτά.

9.      Η εργαζόμενη μητέρα ενισχύει οικονομικά την οικογένεια.

10.  Λοιπόν, άσε τις μπούρδες και πήγαινε με τα παιδιά που ήρθαν να σε πάρουν. 

11.  Ο βιοπορισμός, πιθανόν, να εξαντλεί τους ανθρώπους και τις δυνάμεις τους. 

12.  Η ενασχόληση με τα παιδιά τους μετατρέπεται σε μια σειρά από ενέργειες ρουτίνας. 

13.  Τώρα να συνεχίσω το δράμα; 

14.  Οι γονείς αναγκάζονται να δουλεύουν ολοένα και περισσότερο σε εργασίες, που γίνονται σταδιακά όλο και πιο απαιτητικές.

15.  Η υπερένταση, οι συγκρούσεις και το άγχος αποτελούν καθημερινό μέρος της ζωής στη σημερινή εποχή. 

16.  Η άρνηση, η σιωπή, η αναβολή, η έλλειψη σεβασμού γεννούν προβλήματα που συσσωρεύονται και, όταν δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και ουσιαστικά, οδηγούν τους εφήβους σε παραπτωματική συμπεριφορά.

17.  Η επαγγελματική δραστηριότητα της μητέρας δεν είναι απειλητική για την ισορροπία και τη συνοχή της οικογένειας.

18.  Οι έφηβοι αισθάνονται ότι παραμελούνται και ότι τα προβλήματά τους μένουν χωρίς απάντηση, λύση ή και στήριξη από τους μεγάλους.

19.  Ο σκοπός των Παιδικών Χωριών SOS είναι να βοηθούν παιδιά που έχουν ανάγκη φροντίδας και προστασίας, γιατί έχουν βρεθεί μακριά από το φυσικό, οικογενειακό τους περιβάλλον.

20.  Τα Παιδικά Χωριά SOS αναλαμβάνουν την ευθύνη των παιδιών από μικρή ηλικία.

Να αναφέρετε σε ποιον χρόνο ανήκουν τα ρήματα των προτάσεων και ποια χρονική βαθμίδα δηλώνουν:

1.      Το μπουκάλι το κρασί τού χαρίζει ένα βαθύ ύπνο όμοιο με λήθαργο.

2.      Έχω φανταστεί το μονόλογο 

3.      Η μαμά χαμογελούσε.

4.      Αυτά τα είπαμε.

5.      Εγώ είχα γαντζωθεί πάνω της.

6.      Θα γίνω καλό παιδί, δε θα χτυπάω τους συμμαθητές μου.

7.      Η καλή μου η μαμά έκρινε…

8.      Την παρακαλούσα. 

9.      Άνοιξε την πόρτα και έφυγε. 

10.  Η μαμά δε μου απάντησε. 

11.  Οι παραδοσιακοί ρόλοι αναθεωρούνται, οι ευθύνες μοιράζονται, όλοι χρειάζεται να αναλάβουν δουλειές, ώστε το σύστημα της οικογένειας να συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά ως προς τις ανάγκες που υπάρχουν.

12.  Έχετε επισκεφτεί ένα Παιδικό Χωριό SOS;

13.  Μόλις όμως κατεβήκαμε κατά την κοιλάδα, ο αγέρας κόπασε λίγο, η φύση ημέρεψε.

14.  Ο σκοπός των Παιδικών Χωριών SOS είναι να βοηθούν παιδιά που έχουν ανάγκη φροντίδας και προστασίας, γιατί έχουν βρεθεί μακριά από το φυσικό, οικογενειακό τους περιβάλλον.

15.  Εκείνη τη νύχτα άρχισαν οι δυνατοί βοριάδες που σηκώνουν κεραμίδια. 

16.  Τα φυλάκια είχαν διπλές βάρδιες μέρα νύχτα και πρόσεχαν μήπως φανεί καπνός στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού.

17.  Ο δυνατός αγέρας δεν τρόμαξε τη μικρή ομάδα των παιδιών που είχε ετοιμαστεί για μια μεγάλη εκδρομή. 

18.  Θα σας οδηγήσω εγώ.

19.  Τα δέντρα από πάνω μας βογκούσαν, καθώς τα τάραζε ο άνεμος· οι κορφές τους έγερναν και χτύπαγαν τα κλαριά τους. 

20.  Με τα μαχαίρια μας χαράζαμε στη φλούδα των δέντρων ένα βέλος με την άκρη του να δείχνει το σημείο απ’ όπου ήρθαμε.

Να εντοπίσετε τον χρόνο, τη χρονική βαθμίδα και το ποιόν ενεργείας των παρακάτω ρημάτων:

1.      Δε θέλησαν να πάρουν τίποτα μαζί τους, ούτε φαγητό ούτε νερό. 

2.      Ο Μαρίνος, ο Νικόλας, η Δέσποινα και η Κασσάνδρα είχαν αποφασίσει να εξερευνήσουν το Φαράγγι του Διαβόλου, μια απ’ τις πιο δύσκολες περιοχές του δάσους.

3.      Είναι αλήθεια ότι είχαν προσαρμοστεί τέλεια μέσα στο φυσικό περιβάλλον και στη ζωή του δάσους. 

4.      Έχει δίκιο ο Νικόλας.

5.      Δεν μπορούσα να φτάσω εκεί πέρα με άλογο.

6.      Όμως, καθώς είχα ανακαλύψει ότι ο παλιός δρόμος, που περνούσε από το χωριό Άγιος Ιωάννης, οδηγεί στην παραλία μέσα απ' τ' αμπέλια που λέγονται, παραδοσιακά, «Αγρός Λαέρτου», έστειλα τον οδηγό μου με το άλογο κι εγώ πήγα μ' έναν άλλο οδηγό απ' τον παλιό δρόμο στα χωράφια του πατέρα του Οδυσσέα. [… ]

7.      Πολλοί από αυτούς που ζουν και εργάζονται στις τουριστικές περιοχές, αν και περηφανεύονται για την καταγωγή τους, αγνοούν παντελώς το νόημα της λέξης φιλοξενία.

8.      Αναζητήστε τους μακριά από τις τουριστικές περιοχές.

9.      Ποια πραγματικότητα θα συναντήσει κάποιος σήμερα αν επισκεφθεί μια τουριστική περιοχή;

10.  Προχωρήστε στο χωματόδρομο εκεί που τελειώνει ο δρόμος της Μαλτεζάνας.

11.  Η εκκλησία της Πορταΐτισσας χτίστηκε το 1764.

12.  Από όλους τους θαλασσινούς προορισμούς η Αστυπάλαια θεωρήθηκε ως μια αξιόλογη εμπορική σκάλα συνδέοντας τη Δύση με την Ανατολή.

13.  Τα τελευταία όμως χρόνια παρατηρείται μια ακόμα πιο ενδιαφέρουσα τάση, καθώς ανοίγουν μικρά ξενοδοχεία σε ιστορικά κτίρια, είτε μέσα στο Κάστρο είτε έξω από αυτό, πάντα όμως στα όρια της παλιάς πόλης.

14.  Ο πρώτος ξενώνας που λειτούργησε μέσα στο Κάστρο αποτελεί και σήμερα μια από τις πιο αξιοπρόσεκτες επιλογές διαμονής.

15.  Όλος ο κόσμος, που είχε συρρεύσει στου Ψυρρή ή στην Πλάκα, είχε πάει να δει να γλεντάν – κι όχι για να γλεντήσει ο ίδιος.

16.  Αυτή την ιστορία τη λέω πάντα, την έχω γράψει και πολλοί από σας την έχετε ακούσει χιλιάδες φορές, μ' αρέσει όμως τόσο πολύ. 

17.  Αν περιμένετε αρκετά, θα βρείτε κάποιον που του αρέσουν τα ροδάκινα.

18.  Έχει ξεπουλήσει το μεγαλύτερο αγαθό του, την ατομική του ελευθερία.

19.  Διαφορετικά θα μιλήσεις σ' ένα φίλο σου και διαφορετικά θα του εμπιστευτείς πράγματα που δεν μπορείς να πεις στη μητέρα σου και στον πατέρα σου. 

20.  Η εμπιστοσύνη, λοιπόν, στην εχεμύθεια του άλλου φάνηκε να είναι κυρίαρχο στοιχείο επιλογής του φίλου.

Να χαρακτηρίσετε τα παρακάτω σύνθετα ως προς το είδος τους (παρατακτικά, προσδιοριστικά, κτητικά, αντικειμενικά):

ü  Παρατακτικά σύνθετα: Η μία λέξη είναι δίπλα στην άλλη (α’ και β’ συνθετικό).

ü  Προσδιοριστικά σύνθετα: Η μία λέξη προσδιορίζει την άλλη και της προσδίδει μια ιδιότητα.

ü  Κτητικά σύνθετα: Το σύνθετο παρουσιάζει ένα χαρακτηριστικό που έχει / κατέχει ένας άνθρωπος.

ü  Αντικειμενικά σύνθετα: Το ένα συνθετικό λειτουργεί ως ρήμα και το άλλο ως αντικείμενό του.

1.      Μπαινοβγαίνω:

2.      Γαλανομάτης:

3.      Μαχαιροπίρουνα:

4.      Βορειοδυτικά:

5.      Πρασινομάτα:

6.      Σκληροτράχηλος:

7.      Σπανακόπιτα:

8.      Κρεοπώλης:

9.      Νοτιοδυτικά:

10.  Τυρόπιτα:

11.  Αγριολούλουδο:

12.  Λαχειοπώλης:

13.  Κλειδούχος:

14.  Ανεβοκατεβαίνω:

15.  Ξανθομάλλης:

16.  Σκληρόκαρδος:

17.  Πτυχιούχος:

18.  Λεοντόκαρδος:

19.  Ψωμοτύρι:

20.  Παραγγελιοδότης:

Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις σε α’ και β’ συνθετικό:

1.      κατάκαρδα:

2.      στομαχόπονος:

3.      μεγαλούπολη:

4.      ξαναβρίσκω:

5.      κοιλόπονος:

6.      στομαχόπονος:

7.      πονόδοντος:

8.      αρτοποιός:

9.      φαρμακοποιός:

10.  επιπλοποιός:

11.  παραλογισμός:

12.  επίλογος:

13.  συλλογικός:

14.  μεταβίβαση:

15.  εκποίηση:

16.  παραβίαση:

17.  βιαιοπραγία:

18.  κατακράτηση:

19.  ωραιοπάθεια:

20.  φιλαρέσκεια:

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ: Τη σημερινή εποχή, το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών εργάζονται και προσπαθούν να ισορροπήσουν την εργασία με τις απαιτήσεις της οικογενειακής τους ζωής. Ποια πιστεύετε ότι είναι τα θετικά και αρνητικά της εισαγωγής της γυναίκας στην αγορά εργασίας; Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες που προκύπτουν; Να αναλύσετε τις απόψεις σας σε ένα άρθρο για το σχολικό περιοδικό έως 400 λέξεων.