Λήθαργος: Όταν οι εφιάλτες ζωντανεύουν…

Λήθαργος: Όταν οι εφιάλτες ζωντανεύουν…

Κριτική της Αθηνάς Μαλαπάνη, Φιλολόγου – Συγγραφέα

Εσείς, βλέπετε εφιάλτες με τα μάτια ανοιχτά; Σε αυτό ακριβώς το ερώτημα απαντά με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο ο Πάνος Κανελλόπουλος στο ομώνυμο μυθιστόρημά του. Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα με αμφιλεγόμενη πλοκή, ένα δυνατό ψυχολογικό θρίλερ, ένας γρίφος για δυνατούς λύτες, μια γέφυρα ανάμεσα στη λογική και το μεταφυσικό, στο συνειδητό, το ασυνείδητο και το υποσυνείδητο.

Η Άνναλιζ Φλερ, μια αστυνομικός της δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος με λαμπρή καριέρα και απειράριθμες επιτυχίες στο ενεργητικό της, αρχίζει να βλέπει περίεργους εφιάλτες που διαταράσσουν την ορθά τακτοποιημένη ζωή της. Οι εφιάλτες ωστόσο χειροτερεύουν, οι σκηνές γίνονται όλο πιο ζωντανές, πιο σκληρές, πιο αιματηρές και η Άνναλιζ ισορροπεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και το ασυνείδητό της. Οι ισορροπίες στη ζωή και το μυαλό της διαταράσσονται, όλα φαίνονται ρευστά και κρέμονται από μία λεπτή κλωστή ώσπου τελικά, ψηλαφεί την αλήθεια, αγγίζει την άκρη του μίτου και τον ξετυλίγει ορμητικά, χωρίς να νοιάζεται για το αποτέλεσμα. Η αλήθεια ανακαλύπτεται και οι μάσκες πέφτουν με οδυνηρές συνέπειες για όλους…

Θα καταφέρει άραγε η Ἀνναλιζ να λύσει αυτό το μυστήριο; Θα αποδείξει στα 58 χρόνια της ότι το αστυνομικό της δαιμόνιο δεν την έχει εγκαταλείψει, το μυαλό της δεν έχει σκουριάσει, η οξυδέρκειά της δεν έχει φθαρεί και θα σταθεί επάξια του τίτλου της;

Η εξέλιξη της πλοκής είναι γρήγορη κρατώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο. Σε πολλά σημεία, η γραφή είναι κινηματογραφική με κοφτό, παρατακτικό λόγο και κατακερματισμό των παραγράφων που θυμίζει συνεχόμενη εναλλαγή κινηματογραφικών καρέ. Οι ήρωες και η πορεία τους σκιαγραφούνται σε διαφορετικά σημεία της πλοκής, κάπως διασκορπισμένα, αλλά με αυτονομία και νοηματική αυτοτέλεια. Έτσι, στα κατάλληλα σημεία, τα κομμάτια ενώνονται σαν ένα πάζλ και η πλοκή συμπληρώνεται όπως αρμόζει κάνοντας την ιστορία να χτιστεί αριστοτεχνικά και σταδιακά στο μυαλό του αναγνώστη.

Η αφήγηση είναι ως επί το πλείστον τριτοπρόσωπη με τον αφηγητή να λειτουργεί ως εξωτερικός παρατηρητής και να γνωρίζει τα πάντα για τις ζωές και τις προσωπικότητες των ηρώων του, αποκαλύπτοντάς τα σταδιακά στο αναγνωστικό κοινό. Ο εξωτερικός παρατηρητής λειτουργεί κάποιες φορές με εσωτερική εστίαση, δηλαδή παρουσιάζει μόνο τις πληροφορίες που του επιτρέπει η πλοκή, ενώ άλλες φορές με εξωτερική εστίαση, γνωρίζοντας και παρουσιάζοντας πολύ περισσότερα.

Ενδιαφέρουσες επίσης είναι οι περιγραφές τοπίων και τόπων με έμφαση στην αρχιτεκτονική τους πλάθοντας οπτικές εικόνες.

Τέλος, το βιβλίο έχει μια δημιουργική αξιοποίηση του παραμυθικού στοιχείου. Ο συγγραφέας πλάθει λογοτεχνικά έναν δικό του μεταφυσικό μύθο, τον μύθο του Μέλβιλ, ίσως εμπνευσμένος από τον Γάλλο σκηνοθέτη και σεναριογράφο Ζαν-Πιέρ Μελβίλ, ο οποίος φημίζεται για τα αστυνομικά δράματα που άφησε. Ενδεχομένως, ο συγγραφέας να έχει επηρεαστεί από το έργο αυτού του καλλιτέχνη και να κάνει μια έξυπνη και εύστοχη λογοτεχνική ανακατασκευή του μέσα από το δικό του κείμενο.

Σε κάθε περίπτωση, ο Λήθαργος είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ με δυναμική γραφή και αριστοτεχνική πλοκή και δόμηση. Αν νομίζεις ότι αντέχεις να βιώσεις μια τόσο δυνατή εμπειρία, στο συνιστώ ανεπιφύλακτα.

Πάνος Κανελλόπουλος, Λήθαργος, εκδ. Λυκόφως 2018